شهربابک سرای ستاره های کم مصرف

تیتر روزنامه جام جم

 روزنامه جام جم، شماره 2996 به تاریخ 25/8/89، صفحه 15 (ایران)
غبار مس در ریه مردم شهربابک
به دلیل طراحی نامناسب کارخانه مس به میزان زیادی غبار مس به سم تبدیل و وارد محیط زیست می شود

نویسنده: حکمت قاسم خانی

وقتی در سال 1383 مردم خاتون آباد شهربابک استان کرمان که بخشی از آنها دامدار هستند، راه اندازی مجتمع ذوب مس در فاصله 5 کیلومتری این شهر را جشن گرفته و از اشتغال جوانانشان در این واحدصنعتی ابراز خوشحالی می کردند، هرگز پیش بینی نمی کردند که فقط ظرف مدت چند ماه از شروع فعالیت این کارخانه غبار سمی که از دودکش آن خارج می شود بلای جان دام ها و احشام آنها شود و بسیاری ازدام هایی که تنها منبع درآمد آنها بودند دچار بیماری شده و تلف شوند. با افزایش آمار تلفات دام ها و آلودگی روز افزون دمای هوا، مردمی که تا چند ماه پیش از راه اندازی کارخانه ذوب مس در شهرشان خوشحال بودند، خطر آلودگی زیست محیطی فعالیت آن را تهدیدی برای سلامت خود نیز پنداشتند و نسبت به آلودگی های آن اعتراض کردند.
    مسوولان مس نیز که با اعتراضات گسترده مردم و مسوولان مواجه شده بودند وعده هایی را برای مهار آلودگی هوا مطرح کردندکه سرانجامی نداشت. اکنون با گذشت 6 سال از شروع فعالیت کارخانه ذوب مس خاتون آباد اگر چه با اقداماتی که شرکت ملی صنایع مس ایران طی یکسال گذشته انجام داده بخشی از آلودگی هوا کاهش یافته، ولی هنوز اعتراض های مردم و مسوولان خاتون آباد نسبت به آلودگی زیست محیطی آن ادامه دارد.

    دستگاه قضایی برخورد می کند
    دادستان عمومی و انقلاب شهرستان شهربابک یکی از مسوولانی است که نسبت به آلودگی های زیست محیطی مجتمع ذوب مس خاتون آباد به مسوولان شرکت ملی صنایع مس ایران هشدار می دهد. علیرضا کشاورز در گفت وگو با «جام جم»، می گوید: دستگاه قضایی به طور جدی پیگیر رفع آلودگی این مجتمع بوده و برای گرفتن حق مردم منطقه ساکت نخواهد نشست و با متخلفان برخورد قاطع خواهد کرد. وی با اشاره به این که بارها نسبت به آلودگی این مجتمع با مسوولان شرکت مس مکاتبه شده و به آنها تذکر داده شده بود، می افزاید: به نظر کارشناسان محیط زیست، فعالیت این کارخانه تهدیدی علیه بهداشت عمومی شهرستان است و برای رفع آلودگی آن باید اقدامی اساسی صورت گیرد. علیرضا کشاورز می گوید: به دلیل طراحی نامناسب و نحوه ساخت این کارخانه، از یک سو مقدار زیادی غبار مس که ارزش مادی زیادی دارند و باید تبدیل به آند و کاتد شوند به هوا می رود و از سوی دیگر این غبار مس تبدیل به سم می شود و روی محیط زیست منطقه تاثیر مخربی می گذارد. دادستان عمومی و انقلاب شهرستان شهربابک با اشاره به دادخواست مردم منطقه برای رسیدگی به مشکلات ناشی از آلودگی این کارخانه می گوید: اگر ثابت شود در احداث این کارخانه تعللی صورت گرفته تمامی مسوولان مرتبط با آن، چه در زمان احداث و چه در حال حاضر باید پاسخگو باشند و دستگاه قضایی برای جلوگیری از فعالیت این کارخانه با هیچ کس تعارف ندارد و تا کنون به دلیل ایجاد اشتغال آن در منطقه ملاحظه کرده است.
    
    خسارت 10 میلیارد تومانی به دامداران
    کشاورز میزان خسارات وارده ناشی از آلودگی های زیست محیطی این کارخانه را غیرقابل برآورد عنوان کرده و می افزاید: طبق بررسی های کارشناسان رسمی دادگستری فقط در یک دوره زمانی کوتاه حدود 10 میلیارد تومان خسارت به دام های منطقه وارد شده که شرکت مس محکوم به پرداخت آن شده است. این خسارت صرف احداث یک کارخانه آهک در منطقه با سهامداری خسارت دیدگان می شود.
    فرماندار شهرستان شهربابک نیز با اشاره به این که اگر در زمان احداث کارخانه ذوب مس خاتون آباد، کارخانه های اکسیژن و اسید در کنار آن احداث می شد این کارخانه به این سرنوشت دچار نمی شد می گوید: به دلیل این که در سیستم دودکش های این کارخانه الکتروفیلترهای مخصوص به کار نرفته حجم زیادی از غبار، در هوا پخش می شود که با اقدامات موثر مدیریت شرکت ملی صنایع مس ایران تلاش های زیادی شده تا این آلودگی ها مهار شود. وی می افزاید: با پیگیری های به عمل آمده کلنگ احداث کارخانه اکسیژن در مجتمع ذوب مس خاتون آباد زده شده و تا چندماه آینده عملیات اجرایی احداث کارخانه اسید شروع می شود تا با احداث و راه اندازی آنها میزان آلایندگی هوا در مجتمع مس خاتون آباد به طور کامل رفع شود.
    در حالی که الزام مطالعات زیست محیطی یکی از شرایط سازمان محیط زیست برای احداث واحدهای صنعتی است، رئیس سازمان محیط زیست کشور می گوید: مجتمع ذوب مس خاتون آباد هیچ مجوز زیست محیطی برای احداث ندارد. محمدجواد محمدی زاده بااشاره به این که در زمان احداث این واحد صنعتی دریافت مجوزهای رعایت محیط زیست الزامی نبوده است، از تعیین مهلت یک ونیم ساله برای رفع آلایندگی هوا خبر می دهد و می افزاید: به این مجتمع مهلت داده شده است تا در مدت زمان تعیین شده نسبت به رفع آلایندگی اقدام کنند که تا کنون با تعمیر فیلترها،حدود 40 درصد آلایندگی آن کاهش یافته است.
    
    تصورات مدیران پروژه
    در شرایطی که ناقص احداث شدن کارخانه ذوب مس خاتون آباد دلیل اصلی آلودگی آن است، مدیر امور ذوب مجتمع خاتون آباد دلیل عدم احداث کامل این کارخانه را تصورات غلط مدیران پروژه احداث آن عنوان می کند. بهرام بخشی درباره نحوه ساخت این کارخانه می گوید: این کارخانه توسط یک شرکت چینی نصب شده و طراحی و نحوه ساخت آن کپی کارخانه هایی بوده که چند بار از روی کارخانه اصلی که فنلاندی بوده کپی شده بودند. وی می افزاید:در کارخانه هایی که این شرکت در چین نصب کرده بلافاصله طرح های توسعه روی آنها همانند کارخانه های اسید اجرا گردیده که تمام آلایندگی آنها را می گیرد و جز بخار آب خروجی دیگری ندارند،ولی در زمان احداث کارخانه ذوب خاتون آباد، کارخانه اسید به عنوان یکی از اجزای اصلی درکنار آن نصب نشد که در حال حاضر باعث به وجود آمدن آلودگی هوا ناشی از فعالیت آن شده است.
    مدیر امور ذوب مجتمع مس خاتون آباد درباره دلیل عدم احداث کامل کارخانه ذوب مس خاتون آباد می گوید: شاید در آن زمان که این کارخانه خریداری و نصب می شد، مدیران پروژه با این تصور که مجتمع مس سرچشمه کارخانه ای است که با بیش از 20سال فعالیت گازهای آن بدون کارخانه اسید به بیرون می رود و هیچ کس اعتراض نمی کند، کارخانه ذوب مس خاتون آباد را بدون کارخانه اسید و اکسیژن احداث کردند.
    بخشی می افزاید: از آنجا که ماهیت کوره فلش مجتمع خاتون آباد غبار بیشتری از کوره های ریورب مجتمع سرچشمه تولید می کند بعد از راه اندازی کارخانه خاتون آباد ما شاهد حجم بسیار زیادی از غبار بودیم که از دودکش های آن خارج و باعث افت راندمان شدید کارخانه می شد. لذا مذاکرات زیادی با چندین شرکت داخلی و خارجی شد که نهایتا جهاد دانشگاهی دانشگاه علم و صنعت برای اصلاح الکتروفیلترها انتخاب شد و بعد از اصلاح الکتروفیلترها در حال حاضر اگر چه میزان غباری که از دودکش ها خارج می شود در حد استاندارد نیست، ولی تا حدود 95 درصد کاهش پیدا کرده است.
    
    
    
 روزنامه جام جم، شماره 2996 به تاریخ 25/8/89، صفحه 15 (ایران)
?